ตะขาบ มีเขี้ยวพิษ 1 คู่ ซึ่งดัดแปลงมาจากขาคู่หน้าตรงปล้องแรกของลำตัว เขี้ยวพิษเชื่อมต่อกับต่อมพิษ เมื่อกัดเหยื่อจะปล่อยพิษออกมาทำให้เหยื่อเจ็บปวดและเป็นอัมพาต พิษของตะขาบประกอบด้วยสารก่อปฏิกิริยาอักเสบต่อร่างกาย ทำให้เกิดอาการบวม ปวด แดง ร้อน บางรายที่แพ้พิษอาจพบอาการปวดศีรษะ ใจสั่น มึนงง คลื่นไส้ อาเจียน ต่อมน้ำเหลืองบริเวณใกล้เคียงโตและกดเจ็บ เช่น ที่นิ้วมือหรือนิ้วเท้าอาจกดเส้นเลือดทำให้นิ้วขาดเลือดมาเลี้ยงจนกระทั่ง นิ้วดำ เนื้อตาย ถึงขั้นอาจต้องตัดทิ้ง นอกจากพิษแล้ว ตะขาบบางพันธุ์ยังสามารถหลั่งสารเพื่อใช้ป้องกันตัวออกจากต่อมซึ่งอยู่ข้าง ลำตัว แต่สารนั้นไม่เป็นอันตรายต่อคน
พิษของตะขาบประกอบด้วยสารก่อปฏิกิริยาอักเสบต่อร่างกาย ได้แก่ 5 hydroxytryptamine หรือ cytolysin ทำให้เกิดอาการบวม ปวด แดง ร้อน หากบวมมาก เช่น ที่นิ้วมือหรือนิ้วเท้าอาจกดเส้นเลือด ทำให้นิ้วขาดเลือดมาเลี้ยงจนกระทั่งนิ้วดำ เนื้อตาย ต้องตัดทิ้งได้
โดยทั่วไปพิษตะขายไม่รุนแรงถึงกับทำให้เสียชีวิตได้ อย่างไรก็ตามมีรายงานการเสียชีวิตในเด็กหญิงฟิลิปปินส์อายุ 7 ปี 1 ราย ที่ถูกตะขาบพันธุ์ Scolopendra subspinipes ขนาดยาว 23 เซนติเมตรกัดที่บริเวณศีรษะ
การปฐมพยาบาลเบื้องต้น ประคบด้วยน้ำแข็งบริเวณที่ถูกกัดอาจช่วยประทังอาการปวดได้ แต่ในบางรายกลับพบว่าการประคบด้วยความร้อนก็สามารถช่วยได้เช่นเดียวกัน ทั้งนี้ สำหรับคนถูกกัด หากไม่ใช่ในรายที่มีอาการแพ้พิษคือมีอาการบวมมาก และปวดมาก ซึ่งต้องรีบพบแพทย์ โดยทั่วไปให้การรักษาแบบประคับประคองก็เพียงพอ ได้แก่ 1.ลดความเจ็บปวด อาจใช้ยาแก้ปวดตามความจำเป็น โดยยาที่แนะนำให้ใช้ คือ Paracetamol ยากลุ่ม NSAIDs เช่น ibuprofen, indomethacin และ pyroxicam หรืออาจใช้ยาชาเฉพาะที่บริเวณรอบตำแหน่งที่ถูกกัด 2.ฉีดวัคซีนป้องกันบาดทะยัก 3.ตรวจหาอาการและอาการแสดงของการติดเชื้อของแผลที่อาจเกิดตามมา เห็นท่าไม่ดี เช่น บริเวณที่ถูกกัดบวม เนื้อเริ่มดำ ต้องพบแพทย์ทันที
ข้อควรจำก็คือ ต้องสอนเด็กให้รู้จักตะขาบเพื่อไม่ใช้มือไปสัมผัสมันอย่างเด็ดขาด สำหรับบ้านที่อยู่ใกล้ไร่นาป่าสวน ในฤดูฝนต้องตรวจห้องนอน ห้องน้ำให้ดี โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากนอนกับพื้น ตะขาบอาจแอบอยู่ในผ้าห่มหรือใต้ฟูก หากพื้นถนนมีน้ำนอง น้ำขัง หรือจำเป็นต้องเดินลุยเข้าไปในจุดที่น้ำท่วม ต้องใส่รองเท้าที่ห่อหุ้มเท้าไว้มิดชิด เช่น รองเท้าบู๊ตใส่หนีน้ำ (ต้องระวังตะขาบอาจแอบซุกอยู่ในรองเท้าด้วย) หรือในยามที่หยิบจะล้วงสิ่งของจากที่มืดก็ควรส่องไฟฉายเพื่อดูให้แน่ใจก่อน ว่าปลอดตะขาบ เวลาจะเก็บเสื้อผ้าที่ตากไว้ โดยเฉพาะกลางค่ำกลางคืน ให้ออกแรงสะบัดๆ ผ้าที่เก็บเสมอ เพื่อความปลอดภัยไว้ก่อน
การรักษา อาการพิษของตะขาบทำได้โดยการทำแผลให้สะอาด ให้ยาแก้ปวด อาจให้ยาปฏิชีวนะ และวัคซินป้องกันโรคบาดทะยัก
เลือกหมวดหมู่ย่อยที่ต้องการอ่าน
All
สัตว์บก
ดอกไม้
สัตว์ปีก
สัตว์หายาก
การเดินทาง
สัตว์แปลก
สัตว์
สัตว์ประจำถิ่น
ไวรัส
เรื่องน่าสนใจ
กล้วยไม้
ต้นไม้
ประสบการณ์
สัตว์น้ำ
สัตว์์
ท่องเที่ยว
แมลง
สัตว์น่ารัก
เห็ด
สัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำ
สัตว์ประหลาด
ต้นไม้หายาก
สัตว์เลื้อยคลาน
ต้นไม้แปลก
ปรสิต
ธรรมชาติ
รังสัตว์
แมง
พรางตัว
ที่สุดในโลก